دلار یا طلا؟ برای سرمایه گذاری بلند مدت دلار بخرم یا طلا؟

در شرایط اقتصادی ناپایدار، یکی از دغدغه‌های اصلی افراد، حفظ ارزش دارایی‌هایشان از طریق خرید دلار یا طلا یا هر نوع دارایی ضدتورمی دیگر است. تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و نوسانات اقتصادی باعث شده بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال راه‌هایی باشند تا قدرت خرید خود را حفظ کرده و حتی در بلندمدت از دارایی‌هایشان سود کسب کنند. در این میان، دلار و طلا به عنوان دو گزینه رایج سرمایه‌گذاری همواره مورد توجه بوده‌اند. دلار، به عنوان ارز جهانی، در بسیاری از مواقع به عنوان راهی برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر کاهش ارزش پول ملی شناخته می‌شود. از طرف دیگر، طلا به عنوان یک دارایی فیزیکی و کمیاب، همواره نقش مهمی در بازارهای مالی داشته و به عنوان پناهگاه امن سرمایه‌گذاری در دوران بحران‌های اقتصادی مطرح بوده است. اما سوال اصلی این است: در شرایط کنونی اقتصادی، دلار بخریم یا طلا؟ و آیا یکی از این دو گزینه می‌تواند به‌طور قطع بر دیگری برتری داشته باشد یا این انتخاب به شرایط و نوع سرمایه‌گذاری بستگی دارد؟ در این مقاله از آکادمی سرمایه‌گذاری آی پاسارگاد، به بررسی دقیق مزایا و معایب هر یک از این دو گزینه سرمایه‌گذاری می‌پردازیم. همچنین، فاکتورهای تأثیرگذار بر قیمت دلار و طلا را بررسی کرده و به این نتیجه خواهیم رسید که کدام یک برای سرمایه‌گذاران ایرانی مناسب‌تر است. اگر شما هم در دوراهی خرید دلار یا طلا قرار دارید، این مقاله به شما کمک می‌کند تا با اطلاعاتی دقیق‌تر و تحلیل‌های کاربردی، بهترین تصمیم را برای حفظ و افزایش ارزش دارایی خود بگیرید.

دلار یا طلا؟ کدام برای سرمایه‌گذاری مناسب‌تر است؟

برای بررسی سوال دلار یا طلا، بهتر است ابتدا با دلار و طلا آشنا شویم. دلار و طلا هر دو  از ابزارهای محبوب برای سرمایه‌گذاری و حفظ ارزش دارایی در برابر تورم هستند، اما ماهیت و عملکرد آن‌ها کاملاً متفاوت است. هر دو می‌توانند در شرایط اقتصادی متلاطم، نقش حفاظتی داشته باشند، اما جنس این حفاظت و عواملی که بر ارزش آن‌ها تأثیر می‌گذارد، کاملاً متفاوت است. با توجه به تفاوت‌های بنیادی بین دلار و طلا، نمی‌توان به طور قطعی گفت که کدام یک برای سرمایه‌گذاری بهتر است. انتخاب بین این دو بستگی به اهداف سرمایه‌گذار، سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، و همچنین وضعیت اجتماعی و سیاسی داخلی و جهانی دارد. اگر فردی به دنبال نقدشوندگی سریع و پوشش کوتاه‌مدت در برابر نوسانات ریالی باشد، دلار می‌تواند گزینه مناسبی باشد. اما اگر هدف، حفظ ارزش دارایی در بلندمدت و مقابله با تورم جهانی باشد، طلا گزینه مطمئن‌تری محسوب می‌شود. بررسی ویژگی‌ها و ماهیت دلار و طلا در ادامه می‌تواند به انتخاب بین دلار یا طلا کمک کند.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در دلار

دلار آمریکا یک ارز فیات است، به این معنی که پشتوانه فیزیکی مانند طلا ندارد و ارزش آن توسط دولت و بانک مرکزی آمریکا (فدرال رزرو) تعیین و کنترل می‌شود. به دلیل جایگاه اقتصادی ایالات متحده، دلار به عنوان ارز جهانی پذیرفته شده و در اکثر کشورها به عنوان وسیله مبادله و ذخیره ارزش مورد استفاده قرار می‌گیرد. تغییرات قیمت دلار به ریال تحت تاثیر سیاست‌ها و وضعیت اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آمریکا و ایران رخ می‌دهد. یکی از ویژگی‌های مهم دلار این است که ارزش آن مستقیماً تحت تأثیر سیاست‌های پولی فدرال رزرو قرار دارد. تغییر در نرخ بهره، سیاست‌های چاپ پول، تورم در آمریکا و حتی وضعیت اقتصادی جهان همگی می‌توانند باعث نوسان ارزش دلار شوند. از سوی دیگر، سیاست‌های بانک مرکزی ایران، عرضه و تقاضای داخلی، تحریم‌ها و شرایط سیاسی کشور نیز بر نرخ برابری دلار به ریال تأثیر مستقیم می‌گذارد. در ادامه به صورت جزئی‌تر مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در دلار را بررسی می‌کنیم.

مزایای سرمایه‌گذاری در دلار

یکی از مهم‌ترین مزایای سرمایه‌گذاری در دلار، نقدشوندگی بالای آن است. دلار یک ارز پرتقاضا در سطح بین‌المللی محسوب می‌شود و در نتیجه خرید و فروش آن معمولاً آسان و سریع انجام می‌شود. در مقایسه با بسیاری از دارایی‌های دیگر مانند املاک یا حتی طلا، سرمایه‌گذاری در دلار نیاز به صرف زمان و هزینه‌های جانبی کمتری دارد و امروزه با وجود رمز ارزهای با پشتوانه دلار مثل تتر، این مساله راحت‌تر از گذشته نیز شده است. از سوی دیگر، پوشش ریسک کاهش ارزش پول ملی یکی دیگر از مزایای اصلی دلار است. در کشورهایی که تورم بالا دارند، نگهداری دلار می‌تواند راهی برای حفظ ارزش دارایی‌ها در برابر کاهش ارزش پول داخلی باشد. علاوه بر این، کاربرد جهانی دلار باعث می‌شود که این ارز در معاملات بین‌المللی به راحتی مورد استفاده قرار گیرد. برای افرادی که قصد مهاجرت، تجارت بین‌المللی یا حتی سرمایه‌گذاری در خارج از کشور را دارند، داشتن ذخایری از دلار می‌تواند بسیار مفید باشد.

معایب سرمایه‌گذاری در دلار

با وجود مزایای متعدد، سرمایه‌گذاری در دلار بدون ریسک نیست. یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های آن تأثیرپذیری از سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی است. ارزش دلار در سطح جهانی مستقیماً تحت تأثیر تصمیمات فدرال رزرو، نرخ بهره، تورم آمریکا و سایر شاخص‌های اقتصادی قرار دارد. در نتیجه، تغییرات در سیاست‌های پولی آمریکا می‌تواند بر قیمت دلار تأثیرات ناگهانی بگذارد. در ایران، کنترل‌های دولتی و نوسانات بازار ارز می‌تواند مشکلاتی را برای سرمایه‌گذاران دلار ایجاد کند. در برخی مواقع، دولت ممکن است سیاست‌هایی را برای کنترل نرخ ارز اعمال کند که باعث محدودیت‌هایی در خرید و فروش دلار شود. همچنین، وجود بازارهای غیررسمی و نوسانات شدید قیمت دلار در بازار آزاد می‌تواند سرمایه‌گذاری در این ارز را پرریسک کند. یکی دیگر از معایب سرمایه‌گذاری در دلار، عدم ایجاد ارزش افزوده است. برخلاف برخی سرمایه‌گذاری‌های دیگر مانند سهام، املاک یا حتی طلا، دلار به تنهایی سودی ایجاد نمی‌کند. به عبارتی، نگهداری دلار تنها یک روش برای حفظ ارزش پول است و نمی‌تواند مانند برخی دارایی‌های دیگر منجر به کسب درآمد برای سرمایه‌گذار شود.

مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در طلا

برخلاف دلار، طلا یک ارز رسمی به عنوان واحد پولی یک کشور نیست، بلکه یک کالای فیزیکی با ارزش ذاتی محسوب می‌شود. طلا به دلیل ویژگی‌های منحصر‌به‌فرد خود مانند کمیابی، مقاومت در برابر زنگ‌زدگی و نابودی و قابلیت تبدیل‌پذیری بالا، از گذشته‌های دور به عنوان ذخیره ارزش استفاده شده است. برخلاف ارزهای فیات که ممکن است ارزش خود را بر اثر سیاست‌های پولی از دست بدهند، طلا همیشه به عنوان یک دارایی پایدار در برابر تورم و بحران‌های اقتصادی عمل کرده است. قیمت طلا در بازارهای جهانی بر اساس دلار تعیین می‌شود اما تاثیر تغییرات دلار بر طلا لزوما یک به یک نیست. در ایران، قیمت طلا علاوه بر وابستگی به قیمت جهانی آن، تحت تأثیر نرخ دلار در بازار داخلی نیز قرار می‌گیرد. این یعنی اگر قیمت جهانی طلا افزایش یابد اما همزمان ارزش ریال نسبت به دلار تقویت شود، ممکن است قیمت ریالی طلا تغییر چندانی نکند. بالعکس، اگر دلار در داخل کشور گران شود، حتی اگر قیمت جهانی طلا ثابت باشد، قیمت طلای داخلی افزایش خواهد یافت. در ادامه به بررسی جزئی‌تر مزایا و معایب سرمایه‌گذاری در طلا می‌پردازیم.

مزایای سرمایه‌گذاری در طلا

یکی از مهم‌ترین مزایای طلا، حفظ ارزش در بلندمدت است. برخلاف ارزهای فیات که ممکن است ارزش خود را به دلیل سیاست‌های پولی از دست بدهند، طلا به دلیل عرضه محدود و ویژگی‌های فیزیکی خود، همواره ارزشمند باقی می‌ماند. در دوره‌های تورمی و بحران‌های اقتصادی، طلا معمولاً به عنوان یک پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران عمل می‌کند و ارزش آن نسبت به سایر دارایی‌ها کمتر کاهش می‌یابد. ویژگی دیگر طلا عدم وابستگی به سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی است. در حالی که ارزش ارزها مانند دلار تحت تأثیر سیاست‌های پولی کشورها تغییر می‌کند، طلا یک دارایی مستقل است که ارزش آن به طور مستقیم تحت تأثیر عرضه و تقاضای جهانی قرار دارد. البته قیمت طلا به دلار تعیین می‌شود، اما برخلاف دلار، طلا مستقیماً تحت تأثیر سیاست‌های یک کشور خاص قرار نمی‌گیرد. از دیگر مزایای طلا، نقدشوندگی بالا و پذیرش جهانی است. طلا در تمامی کشورها ارزشمند محسوب می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند به راحتی آن را خرید و فروش کنند. برخلاف برخی دارایی‌های دیگر مانند املاک، که نقدشوندگی پایین‌تری دارند، طلا همیشه در بازارهای مالی خریدار دارد.

معایب سرمایه‌گذاری در طلا

با وجود مزایای متعدد، سرمایه‌گذاری در طلا چالش‌های خاص خود را نیز دارد. یکی از مهم‌ترین معایب آن عدم تولید درآمد است. برخلاف سهام، اوراق قرضه یا حتی سپرده‌های بانکی که می‌توانند سود پرداخت کنند، طلا هیچ درآمدی برای سرمایه‌گذار ایجاد نمی‌کند. ارزش طلا تنها از طریق افزایش قیمت آن در بازار قابل بهره‌برداری است. عامل دیگر که باید در نظر گرفته شود، هزینه‌های نگهداری و امنیت طلا است. اگر فردی تصمیم بگیرد که طلا را به صورت فیزیکی نگهداری کند، باید به امنیت آن توجه داشته باشد. نگهداری مقدار زیادی طلا در خانه می‌تواند ریسک سرقت را افزایش دهد، در حالی که ذخیره آن در صندوق‌های امانات بانکی نیز هزینه‌های اضافی به همراه دارد. همچنین، نوسانات قیمت طلا در کوتاه‌مدت می‌تواند باعث زیان سرمایه‌گذاران شود. اگرچه در بلندمدت طلا ارزش خود را حفظ می‌کند، اما در کوتاه‌مدت قیمت آن ممکن است دچار نوسانات شدید شود که ناشی از تغییرات نرخ بهره، وضعیت اقتصادی جهانی و حتی سیاست‌های بانک‌های مرکزی در مورد نرخ بهره و نقدینگی است. عامل دیگری که در ایران بر سرمایه‌گذاری در طلا تأثیر می‌گذارد، تأثیرپذیری دوگانه از قیمت جهانی و نرخ دلار داخلی است. قیمت طلا در ایران علاوه بر وابستگی به قیمت جهانی آن، به نرخ ارز نیز بستگی دارد. این بدان معناست که حتی اگر قیمت جهانی طلا افزایش پیدا کند، اگر نرخ دلار در ایران کاهش یابد، ممکن است قیمت ریالی طلا ثابت بماند یا حتی کاهش پیدا کند.

بررسی نمودار قیمت طلا و دلار در 10 سال گذشته

با مشاهده تغییرات قیمتی طلا و دلار در نمودارهای قیمتی می‌توان بررسی کرد که در یک بازه بلند مدت، تغییرات این دو دارایی نسبت به یکدیگر به چه شکل بوده است. برای دسترسی به نمودار هر دو این دارایی‌ها می‌توانید به سایت شبکه اطلاع رسانی سکه و ارز مراجعه کرده و نمودار دلار آمریکا و طلای گرمی 18 عبار را مشاهده کنید. قیمت طلای 18 عیار در اواخر سال 1403 برابر 96.700 تومان بوده است و در حال حاضر در 15 اسفند این عدد به 6.400.000 تومان رسیده است. این نشان‌دهنده این است که در طی 10 سال قیمت طلا 66 برابر شده است. برای دلار قیمت در انتهای سال 1403 برابر 3.337 تومان و در اسفند 1403 برابر با 89.700 تومان است که نشان‌دهنده حدود 27 برابر شدن قیمت دلار است. باتوجه به این اطلاعات می‌توان گفت در یک بازه بلند مدتی پاسخ به سوال دلار یا طلا به سمت طلا سنگینی می‌کند. دلیل آن هم مشخصا این است که در بلند مدت تورم جهانی باعث بالا رفتن ارزش طلا به دلار می‎‌شود و در تورم داخلی نیز منجر به افزایش ارزش دلار به ریال می‌گردد. بنابراین، ارزش طلای داخلی، هم به اندازه تغییر قیمت دلار به ریال و هم به اندازه تغییر قیمت جهانی طلا به دلار افزایش پیدا می‌کند. اگر این بررسی را برای بازه‌های میان مدتی مثلا 2 یا 5 ساله هم انجام دهید، باز به این نتیجه خواهید رسید که در میان مدت نیز سرمایه‌گذاری در طلا می‌تواند سود بیشتری به نسبت دلار نصیب سرمایه‌گذاران کند. اما در کوتاه مدت و بازه‌های چند ماهه لزوما این رابطه برقرار نیست و ممکن است در بازه‌های کوتاه مدتی دلار بهتر از طلا عمل کند. این مورد معمولا در زمانی اتفاق می‌افتد که ارزش طلای نسبت به دلار کاهش پیدا می‌کند.

دلار بخریم یا طلا؟

باتوجه به بررسی‌های انجام شده در بخش‌های قبلی مقاله به نظر می‌رسد برای بلند مدت سرمایه‌گذاری روی طلا گزینه بهتری به نسبت دلار است و طلا می‌تواند سود بیشتری نصیب سرمایه‌گذاری کند. با این حال توجه به مواردی مثل هزینه‌های خرید و فروش و نگهداری و تامین امنیت برای طلا نیز مهم است. با در نظر گرفتن این نکته می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های طلا می‌تواند بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری بلند مدت از نظر سودآوری در طلا باشد.

جمع‌بندی

در این مقاله با بررسی مزایا و معایب دلار و طلا، کارکردها و ویژگی‌های اصلی هر یک از آن‌ها را بررسی کردیم و سپس با مراجعه به نمودارهای قیمت آن‌ها، تغییرات آن‌ها نسبت به یکدیگر را مورد بررسی قرار دادیم و نتیجه گرفته شد که در بلند مدت سرمایه‌گذاری روی طلا گزینه بهتری به نسبت سرمایه‌گذاری در دلار است و استفاده از صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا بهترین روش سرمایه‌گذاری در طلا است.