لندینگ ترم صفر

در مسیر ورود به دنیای مالی، پیش از آنکه بتوان به تحلیل داده‌ها، انتخاب ابزارهای سرمایه‌گذاری یا تدوین استراتژی‌های پورتفوی پرداخت، ضروری است که ساختار بازارهای مالی و انواع ابزارهای معامله‌شونده در آن‌ها به‌درستی درک شوند. این ماژول سه‌مرحله‌ای، نقشه راه اولیه‌ای را برای شناخت معماری بازارهای مالی ترسیم می‌کند و به مخاطب کمک می‌کند تا بستر عملکرد نهادهای مالی، سازوکار معامله‌گری و تنوع ابزارها را بشناسد.

در نخستین گام، با ساختار بازارهای مالی آشنا می‌شویم. در این مرحله، بازارها بر اساس معیارهای مختلف مانند بازار پول در مقابل بازار سرمایه، بازار اولیه در برابر بازار ثانویه، بازارهای سازمان‌یافته در برابر بازارهای OTC طبقه‌بندی می‌شوند. همچنین با انواع بازارهای تخصصی نظیر بازار مشتقه، بازار کالا، بازار بدهی و بازار ارز آشنا می‌شویم. نقش بازیگران کلیدی مانند کارگزاران، نهادهای ناظر، بازارگردان‌ها و اتاق‌های پایاپای نیز در این بخش معرفی می‌گردد؛ بازیگرانی که هر یک، بخشی از زیرساخت عملیاتی بازار را تشکیل می‌دهند.

در ادامه، به سراغ ابزارهای مالی اصلی می‌رویم؛ یعنی دارایی‌هایی که روزانه در بازارها معامله می‌شوند. ابتدا اوراق بدهی شامل اوراق قرضه دولتی، اوراق شرکتی، صکوک و ابزارهای بازار پول معرفی می‌شوند. سپس به اوراق مالکیت نظیر سهام عادی و ممتاز می‌پردازیم و در ادامه، ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، پیمان‌های آتی، اختیار معامله و سوآپ‌ها را بررسی می‌کنیم. در پایان این بخش، ابزارهای ساختاریافته و ترکیبی از جمله اوراق با پشتوانه دارایی (ABS)، اوراق تبدیل‌پذیر و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری معرفی می‌شوند. در این بخش، تأکید بر آن است که مخاطب نه‌تنها با ساختار و ویژگی‌های فنی ابزارها آشنا شود، بلکه کاربردها، ریسک‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را نیز درک کند.

در مرحله پایانی، به بررسی زیرساخت‌ها و فرآیندهای معاملاتی بازارهای مالی می‌پردازیم. این بخش به مخاطب نشان می‌دهد که از زمان طراحی یک ابزار مالی تا زمان معامله و تسویه، چه گام‌هایی طی می‌شود. مفاهیمی مانند انواع سفارش‌ها (محدود، بازار، توقف)، سازوکار تطبیق سفارش‌ها، سیستم‌های معاملاتی، تسویه و پایاپای در این درس پوشش داده می‌شود. همچنین با فرآیندهای عرضه اولیه سهام (IPO)، درج نماد، پذیرش در بورس، قیمت‌گذاری اولیه و فرآیند انتشار اوراق بهادار آشنا می‌شویم. هدف این بخش آن است که دانش‌پذیر بتواند درک دقیقی از مکانیزم عملیاتی بازارهای مالی به‌دست آورد و فرآیند پشت صحنه‌ معاملات را به‌درستی تجسم کند.