مسیر یادگیری پیشنهادی ما

ترم مقدماتی: بازارها و ابزارهای مالی

در مسیر ورود به دنیای مالی، پیش از آنکه بتوان به تحلیل داده‌ها، انتخاب ابزارهای سرمایه‌گذاری یا تدوین استراتژی‌های پورتفوی پرداخت، ضروری است که ساختار بازارهای مالی و انواع ابزارهای معامله‌شونده در آن‌ها به‌درستی درک شوند. این ماژول سه‌مرحله‌ای، نقشه راه اولیه‌ای را برای شناخت معماری بازارهای مالی ترسیم می‌کند و به مخاطب کمک می‌کند تا بستر عملکرد نهادهای مالی، سازوکار معامله‌گری و تنوع ابزارها را بشناسد.

در نخستین گام، با ساختار بازارهای مالی آشنا می‌شویم. در این مرحله، بازارها بر اساس معیارهای مختلف مانند بازار پول در مقابل بازار سرمایه، بازار اولیه در برابر بازار ثانویه، بازارهای سازمان‌یافته در برابر بازارهای OTC طبقه‌بندی می‌شوند. همچنین با انواع بازارهای تخصصی نظیر بازار مشتقه، بازار کالا، بازار بدهی و بازار ارز آشنا می‌شویم. نقش بازیگران کلیدی مانند کارگزاران، نهادهای ناظر، بازارگردان‌ها و اتاق‌های پایاپای نیز در این بخش معرفی می‌گردد؛ بازیگرانی که هر یک، بخشی از زیرساخت عملیاتی بازار را تشکیل می‌دهند.

در ادامه، به سراغ ابزارهای مالی اصلی می‌رویم؛ یعنی دارایی‌هایی که روزانه در بازارها معامله می‌شوند. ابتدا اوراق بدهی شامل اوراق قرضه دولتی، اوراق شرکتی، صکوک و ابزارهای بازار پول معرفی می‌شوند. سپس به اوراق مالکیت نظیر سهام عادی و ممتاز می‌پردازیم و در ادامه، ابزارهای مشتقه مانند قراردادهای آتی، پیمان‌های آتی، اختیار معامله و سوآپ‌ها را بررسی می‌کنیم. در پایان این بخش، ابزارهای ساختاریافته و ترکیبی از جمله اوراق با پشتوانه دارایی (ABS)، اوراق تبدیل‌پذیر و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری معرفی می‌شوند. در این بخش، تأکید بر آن است که مخاطب نه‌تنها با ساختار و ویژگی‌های فنی ابزارها آشنا شود، بلکه کاربردها، ریسک‌ها و تفاوت‌های آن‌ها را نیز درک کند.

در مرحله پایانی، به بررسی زیرساخت‌ها و فرآیندهای معاملاتی بازارهای مالی می‌پردازیم. این بخش به مخاطب نشان می‌دهد که از زمان طراحی یک ابزار مالی تا زمان معامله و تسویه، چه گام‌هایی طی می‌شود. مفاهیمی مانند انواع سفارش‌ها (محدود، بازار، توقف)، سازوکار تطبیق سفارش‌ها، سیستم‌های معاملاتی، تسویه و پایاپای در این درس پوشش داده می‌شود. همچنین با فرآیندهای عرضه اولیه سهام (IPO)، درج نماد، پذیرش در بورس، قیمت‌گذاری اولیه و فرآیند انتشار اوراق بهادار آشنا می‌شویم. هدف این بخش آن است که دانش‌پذیر بتواند درک دقیقی از مکانیزم عملیاتی بازارهای مالی به‌دست آورد و فرآیند پشت صحنه‌ معاملات را به‌درستی تجسم کند.

📌چرا این ترم مهم است؟

مباحث این ترم، بنیان آموزشی لازم برای ورود به تحلیل‌های پیشرفته در بازارهای مالی را فراهم می‌کند. درک صحیح ساختار بازار و شناخت ابزارها، شرط لازم برای تصمیم‌گیری آگاهانه، ارزیابی فرصت‌ها، و طراحی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مؤثر است.

 

ترم پایه: تجزیه و تحلیل صورت‌های مالی

تحلیل صورت‌های مالی یکی از بنیادی‌ترین و پرکاربردترین بخش‌های مسیر یادگیری در آزمون CFA سطح ۱ است؛ چرا که توانایی تحلیل گزارش‌های مالی شرکت‌ها، ریشه بسیاری از تصمیم‌های سرمایه‌گذاری حرفه‌ای را شکل می‌دهد. در این مسیر آموزشی، ابتدا با مقدمات و ساختار صورت‌های مالی آشنا می‌شویم. در نخستین گام، به بررسی ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت جریان وجوه نقد و صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام می‌پردازیم و یاد می‌گیریم که این اجزا چگونه به یکدیگر متصل‌اند و در کنار هم چه تصویری از وضعیت مالی شرکت ترسیم می‌کنند.

سپس به سراغ استانداردهای گزارشگری مالی می‌رویم تا چارچوب‌های تدوین این صورت‌ها را بشناسیم. در این بخش، اصول و ساختار دو سیستم غالب دنیا یعنی IFRS و US GAAP بررسی می‌شود و تفاوت‌ها و اشتراک‌های آن‌ها با نگاهی کاربردی تحلیل می‌گردد؛ دانشی که به‌ویژه در تحلیل شرکت‌های چندملیتی یا مقایسه‌پذیری داده‌های مالی بسیار حیاتی است.

در ادامه، با یکی از حساس‌ترین و تأثیرگذارترین اجزای گزارشگری مالی یعنی شناسایی درآمد و هزینه‌ها آشنا می‌شویم. در این مرحله، با روش‌های مختلف ثبت و زمان‌بندی درآمد مانند روش درصد پیشرفت، فروش نقدی و تحویل کالا آشنا شده و درمی‌یابیم که انتخاب روش حسابداری چگونه می‌تواند سودآوری گزارش‌شده را تغییر دهد و درک ما از عملکرد شرکت را دگرگون کند.

پس از آن، به ارزیابی دارایی‌ها می‌پردازیم. اینجا با انواع دارایی‌های جاری، ثابت، نامشهود و سرمایه‌گذاری‌ها آشنا می‌شویم و مفاهیمی چون استهلاک، کاهش ارزش (Impairment) و روش‌های اندازه‌گیری دارایی‌ها را از منظر استانداردهای مختلف بررسی می‌کنیم. تحلیل درست دارایی‌ها نقش کلیدی در برآورد ارزش واقعی شرکت دارد.

در ادامه مسیر، به بررسی بدهی‌ها می‌رسیم. در این بخش، تعهدات شرکت شامل بدهی‌های جاری و بلندمدت، ذخایر و بدهی‌های احتمالی تحلیل می‌شوند و می‌آموزیم که چگونه طبقه‌بندی و ثبت این اقلام بر ارزیابی ریسک و سلامت مالی شرکت تأثیر می‌گذارد.

سپس ساختار حقوق صاحبان سهام را بررسی می‌کنیم؛ بخشی که شامل سرمایه پرداخت‌شده، سود انباشته، سهام خزانه و ابزارهای ترکیبی مانند سهام ممتاز و اوراق قابل‌تبدیل است. این بخش به ما کمک می‌کند تا درک دقیق‌تری از شیوه‌های تأمین مالی شرکت و جایگاه سهام‌داران داشته باشیم.

در گام بعدی، با یکی از مهم‌ترین صورت‌های مالی یعنی صورت جریان وجوه نقد آشنا می‌شویم. این صورت مالی با تفکیک جریان‌های نقدی به سه دسته فعالیت‌های عملیاتی، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی، امکان تحلیل عمیق‌تری از توان بازپرداخت بدهی‌ها، کیفیت سود و استراتژی‌های تأمین مالی شرکت را فراهم می‌کند.

در ادامه، ابزارهای تحلیلی را به خدمت می‌گیریم. تحلیل نسبت‌های مالی، بررسی روندها، و تحلیل‌های افقی و عمودی به ما اجازه می‌دهند که عملکرد شرکت‌ها را در بستر زمان و در مقایسه با رقبا ارزیابی کنیم. این ابزارها زبان مشترک تحلیل‌گران برای سنجش سلامت و کارایی بنگاه‌های اقتصادی هستند.

در مرحله بعد، به سراغ بررسی کیفیت درآمد می‌رویم؛ جایی که فرا می‌گیریم چگونه از ورای اعداد صورت‌های مالی، میزان واقعی‌بودن سود گزارش‌شده را بسنجیم. در این بخش، موضوعاتی همچون مدیریت سود، گزارشگری تهاجمی، و نشانه‌های تحریف یا دستکاری در اطلاعات مالی تحلیل می‌شوند.

و در نهایت، مسیر خود را با تحلیل صورت‌های مالی تلفیقی و بین‌المللی به پایان می‌رسانیم. در این بخش، نحوه گزارش‌گری شرکت‌های مادر و فرعی، حذف معاملات درون‌گروهی، اثرات نوسان نرخ ارز و تفاوت‌های گزارشگری میان‌کشوری بررسی می‌شود؛ دانشی که برای تحلیل شرکت‌های هلدینگ و چندملیتی ضروری است.

این مسیر یادگیری، مهارتی فراتر از حسابداری صرف به دانش‌پذیر می‌دهد. فردی که به درک عمیقی از تحلیل صورت‌های مالی دست یابد، می‌تواند نه‌تنها اعداد را بخواند، بلکه مفاهیم پنهان پشت آن‌ها را کشف کند و از این طریق، تصمیم‌های سرمایه‌گذاری مستند، آگاهانه و هدف‌مند اتخاذ کند. این ماژول، پایه‌ای‌ترین ابزار تحلیل‌گر حرفه‌ای در بازار سرمایه است.

ترم اول: اصول سرمایه‌گذاری 1 (اوراق بهادار)

در این بخش از مسیر یادگیری، با دو ستون اصلی بازار سرمایه یعنی سهام (Equity) و اوراق بدهی (Fixed Income) آشنا می‌شویم. درک دقیق ساختار، قیمت‌گذاری و ریسک این ابزارها برای هر تحلیل‌گر بازار ضروری است، چرا که بخش بزرگی از پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری، ترکیبی از همین دو نوع دارایی هستند.

در گام نخست، به سراغ بازار سهام می‌رویم. در این مرحله، با ساختار بازارهای اولیه و ثانویه سهام آشنا می‌شویم و می‌آموزیم که شرکت‌ها چگونه از طریق عرضه اولیه (IPO) وارد بازار می‌شوند، و سرمایه‌گذاران چگونه از طریق بازارهای ثانویه یا بازارهای خارج از بورس (OTC) به معامله می‌پردازند. همچنین با نقش بازارگردان‌ها در حفظ نقدشوندگی و ثبات بازار آشنا می‌شویم و انواع سهام عادی، ممتاز، و حقوق مرتبط با آن‌ها را بررسی می‌کنیم.

پس از آن، به تحلیل بنیادی شرکت‌ها می‌پردازیم. در این بخش یاد می‌گیریم که چگونه یک شرکت را از منظر اقتصادی، صنعتی و سازمانی بررسی کنیم. از مدل پنج نیروی پورتر برای تحلیل ساختار رقابتی صنعت استفاده می‌کنیم، با چرخه عمر صنعت آشنا می‌شویم، و با بهره‌گیری از ابزارهایی نظیر SWOT توانایی ارزیابی جایگاه استراتژیک شرکت‌ها را به‌دست می‌آوریم. این مباحث، پایه‌گذار تحلیل‌های عمیق‌تری در سطح شرکت‌ها خواهند بود.

سپس وارد دنیای ارزش‌گذاری سهام می‌شویم؛ جایی که روش‌های مختلفی برای تخمین ارزش ذاتی سهام بررسی می‌شوند. با مدل‌هایی چون تنزیل سود تقسیمی (DDM) و تنزیل جریان نقد آزاد (FCF) آشنا می‌شویم و می‌آموزیم که چگونه از نسبت‌های مالی مانند P/P/B و EV/EBITDA برای ارزش‌گذاری نسبی استفاده کنیم. این دانش، ابزار اصلی تحلیل‌گران بنیادی برای تشخیص فرصت‌های سرمایه‌گذاری است.

در نیمه دوم این مسیر، به بخش درآمد ثابت وارد می‌شویم. ابتدا با ساختار اوراق قرضه آشنا می‌شویم؛ اوراقی که شامل ویژگی‌هایی نظیر نرخ کوپن، تاریخ سررسید، رتبه اعتباری، و نوع ناشر (دولتی یا شرکتی) هستند. شناخت این ویژگی‌ها به ما در ارزیابی ریسک و بازدهی ابزارهای بدهی کمک می‌کند.

در ادامه، به بررسی ریسک‌های اصلی اوراق بدهی می‌پردازیم. از جمله این ریسک‌ها می‌توان به ریسک نرخ بهره، ریسک اعتباری، ریسک نقدشوندگی و ریسک بازخرید زودهنگام اشاره کرد. همچنین مفهوم ساختار زمانی نرخ بهره (Yield Curve) و عوامل مؤثر بر شیب منحنی بازده بررسی می‌شود؛ دانشی کلیدی برای تحلیل شرایط بازار پول و پیش‌بینی سیاست‌های پولی.

سپس به مبحث قیمت‌گذاری اوراق بدهی وارد می‌شویم. در این مرحله با نحوه محاسبه قیمت اوراق با درآمد ثابت، نرخ بازده تا سررسید (YTM)، نرخ بازده مؤثر (Effective Yield) و همچنین بازده تعدیل‌شده با ریسک آشنا می‌شویم. این محاسبات، ابزار اصلی سرمایه‌گذاران در مقایسه بین فرصت‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت است.

و در نهایت، تحلیل منحنی بازده (Yield Curve Analysis) را می‌آموزیم. در این بخش، به بررسی دقیق‌تر شکل و تغییرات منحنی بازده می‌پردازیم و می‌آموزیم که چگونه از طریق تکنیک‌هایی مانند تفکیک اجزای نرخ بهره و منحنی‌های پیش‌بینی‌شده، روندهای آتی نرخ بهره و جهت‌گیری بازار بدهی را تحلیل کنیم.

در مجموع، این بخش از برنامه آموزشی، مهارت‌هایی را در اختیار تحلیل‌گر قرار می‌دهد که برای تنظیم پورتفوی، ارزیابی دارایی‌ها و مدیریت ریسک در بازار سرمایه کاملاً حیاتی‌اند. تسلط بر تحلیل سهام و اوراق بدهی، از تحلیل‌گر یک تصمیم‌گیر حرفه‌ای و آگاه می‌سازد.

ترم دوم: اصول سرمایه‌گذاری2 (پرتفوی اوراق بهادار)

در این بخش، می‌آموزیم که چگونه دارایی‌های مختلف را به صورت بهینه در یک پورتفوی سرمایه‌گذاری ترکیب کنیم و چگونه از ابزارهای مشتقه برای پوشش ریسک یا استفاده‌های استراتژیک در بازارهای مالی بهره ببریم. این دانش، پایه‌ای برای طراحی استراتژی‌های سرمایه‌گذاری پیشرفته و کنترل ریسک پرتفوی‌های مالی است.

در گام نخست، با مفاهیم پایه‌ای مدیریت پورتفوی آشنا می‌شویم. در این مرحله، مفهوم ریسک و بازده ترکیبی دارایی‌ها معرفی می‌شود و نقش تنوع‌بخشی (Diversification) در کاهش ریسک کلی بررسی می‌گردد. همچنین با همبستگی دارایی‌ها آشنا می‌شویم و یاد می‌گیریم که چگونه از این ارتباط برای ساخت یک ترکیب کارآمد از سرمایه‌گذاری‌ها استفاده کنیم.

در ادامه، به سراغ مدل مارکویتز می‌رویم؛ چارچوبی ریاضی که بر اساس ریسک و بازده مورد انتظار، ترکیب بهینه دارایی‌ها را تعیین می‌کند. در این درس با مفاهیمی مانند مرز کارا (Efficient Frontier) و نقطه مطلوب سرمایه‌گذار آشنا می‌شویم. این مفاهیم به ما امکان می‌دهند تا پورتفویی طراحی کنیم که با کمترین ریسک، بالاترین بازده ممکن را ارائه دهد.

پس از آن، به بررسی مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای (CAPM) می‌پردازیم؛ مدلی که رابطه میان ریسک سیستماتیک (Beta) و بازده مورد انتظار دارایی را تعریف می‌کند. CAPM به‌عنوان یکی از بنیادی‌ترین مدل‌های مالی، در بسیاری از تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری، ارزیابی دارایی و تنظیم نرخ تنزیل مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در مرحله بعد، به موضوع مهم ارزیابی عملکرد پورتفوی وارد می‌شویم. در این بخش، می‌آموزیم چگونه بازده و ریسک پورتفوی را به‌صورت کمی اندازه‌گیری کنیم و با استفاده از شاخص‌هایی مانند نسبت شارپ، ترینر و آلفای جنسن عملکرد آن را با شاخص معیار (Benchmark) مقایسه کنیم. این ارزیابی‌ها، ابزار اصلی برای نظارت، بهینه‌سازی و گزارش‌دهی در مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها هستند.

در مجموع، این بخش از برنامه آموزشی به تحلیل‌گر مالی کمک می‌کند تا نه‌تنها پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری را بر اساس اصول علمی و داده‌محور طراحی کند، بلکه بتواند ریسک‌ها را به‌طور مؤثر مدیریت کرده و تصمیمات استراتژیک دقیقی در مواجهه با شرایط متغیر بازار اتخاذ نماید. این توانمندی‌ها برای فعالیت در نقش‌های حرفه‌ای مانند مدیر سرمایه‌گذاری، مشاور مالی، و مدیر ریسک کاملاً ضروری هستند.

ترم سوم: مدیریت مالی در شرکت‌ها

در این بخش، تمرکز بر تصمیم‌گیری‌های مالی درون‌شرکتی است؛ یعنی اینکه شرکت‌ها چگونه منابع مالی خود را مدیریت می‌کنند، در چه زمان و تحت چه شرایطی سرمایه‌گذاری می‌کنند، و چگونه منابع مالی را تأمین یا توزیع می‌نمایند. درک درست این مفاهیم برای تحلیل جریان‌های نقدی، ساختار سرمایه، و ارزش‌گذاری شرکت‌ها کاملاً حیاتی است و پایه بسیاری از تحلیل‌های مالی محسوب می‌شود.

در آغاز این مسیر، با مبانی حاکمیت شرکتی (Corporate Governance) آشنا می‌شویم؛ مفهومی کلیدی که به بررسی ساختارهای مدیریتی و نظارتی در شرکت‌ها می‌پردازد. در این مرحله، تضاد منافع‌های احتمالی میان مدیران، سهام‌داران و سایر ذی‌نفعان تحلیل می‌شود و می‌آموزیم که حاکمیت مطلوب چگونه می‌تواند منجر به کاهش ریسک، بهبود شفافیت و افزایش بازدهی برای سرمایه‌گذاران شود.

در ادامه، به سراغ یکی از مهم‌ترین موضوعات مالی یعنی ساختار سرمایه می‌رویم. در این بخش، با مفاهیم اهرم عملیاتی و مالی آشنا می‌شویم و یاد می‌گیریم که چگونه ترکیب بدهی و حقوق صاحبان سهام (Debt vs Equity) در ساختار سرمایه، بر ریسک، هزینه سرمایه، و انعطاف‌پذیری مالی شرکت اثرگذار است. مفاهیمی مانند تحلیل نقطه سر به سر و هزینه بدهی نیز در این بخش بررسی می‌شوند.

در گام بعد، به موضوع حیاتی بودجه‌بندی سرمایه‌ای می‌پردازیم؛ تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بلندمدت. در این مرحله، روش‌هایی مانند ارزش فعلی خالص (NPV)، نرخ بازده داخلی (IRR)، دوره بازگشت سرمایه (Payback Period) و سایر شاخص‌های مالی معرفی می‌شوند. این ابزارها به ما کمک می‌کنند تا درباره پروژه‌های سرمایه‌گذاری کلان به‌شکل دقیق و مبتنی بر داده تصمیم‌گیری کنیم.

سپس وارد فضای مدیریت مالی روزمره می‌شویم و با مفهوم مدیریت سرمایه در گردش آشنا می‌شویم. در این بخش، به موضوعاتی چون چرخه تبدیل وجه نقد، کنترل موجودی، حساب‌های دریافتنی و پرداختنی و نقدینگی کوتاه‌مدت می‌پردازیم. این مفاهیم برای حفظ پایداری عملیاتی شرکت و اطمینان از توانایی انجام تعهدات جاری ضروری‌اند.

در ادامه، به بررسی سیاست‌های تقسیم سود می‌رسیم؛ بخشی که از منظر استراتژیک، پیوندی میان مدیریت و سهام‌داران برقرار می‌کند. در این درس، با انواع سیاست‌های سود نقدی، سود سهام ویژه و بازخرید سهام آشنا می‌شویم و اثرات هر یک بر ارزش بازار شرکت و ترجیحات سرمایه‌گذاران تحلیل می‌شود.

و در نهایت، به مرحله تحلیل ترکیبی پروژه‌ها و شرکت‌ها می‌رسیم. در این بخش، آموخته‌های پیشین درباره ارزش‌گذاری، ساختار سرمایه، مدیریت جریان نقد و ارزیابی پروژه‌ها به‌صورت یکپارچه به‌کار گرفته می‌شود تا بتوانیم تصمیم‌گیری‌های جامع، تحلیلی و مبتنی بر داده در سطح شرکتی انجام دهیم. این مرحله، نقطه اتصال نظریه و عمل در تصمیم‌گیری مالی است.

این بخش از برنامه آموزشی، به تحلیل‌گر کمک می‌کند تا به یک درک جامع از منطق درونی عملیات شرکت‌ها، ساختارهای تأمین مالی، و پویایی تصمیمات مدیریتی دست یابد؛ مهارتی که برای فعالیت در تحلیل بنیادی، مشاوره مالی، بانکداری سرمایه‌گذاری و ارزش‌گذاری حرفه‌ای، به‌شدت مورد نیاز است.

ترم چهارم: سرمایه‌گذاری پیشرفته

در ادامه مسیر آموزش، وارد دنیای ابزارهای مشتقه می‌شویم؛ ابزارهایی که به‌طور فزاینده‌ای در بازارهای مالی برای پوشش ریسک، اهرم‌سازی و سفته‌بازی هدفمند به کار گرفته می‌شوند. شناخت ساختار، ویژگی‌ها و قیمت‌گذاری این ابزارها برای تحلیل‌گران حرفه‌ای بازار، به‌ویژه در مدیریت دارایی و ریسک، کاملاً ضروری است.

در نخستین گام، با تعریف کلی ابزارهای مشتقه آشنا می‌شویم. می‌آموزیم که قراردادهای آتی، پیمان‌های آتی، اختیار معامله و سوآپ‌ها چگونه به‌عنوان ابزارهای مالی مشتقه طراحی شده‌اند و بر چه اصولی استوارند. در این بخش، نقش این ابزارها در انتقال ریسک، محافظت در برابر نوسانات بازار، و ساخت استراتژی‌های ترکیبی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سپس به بررسی دقیق‌تر قراردادهای آتی و پیمان‌های آتی می‌پردازیم. در این مرحله، ساختار این قراردادها، نحوه انجام معامله در بورس‌های کالایی و مالی، و فرایند قیمت‌گذاری آن‌ها روی دارایی‌های پایه مانند کالا، شاخص یا اوراق بهادار تشریح می‌شود. همچنین تفاوت‌های بین قراردادهای استاندارد بورسی و پیمان‌های خصوصی (Forward) نیز تحلیل می‌شود.

در ادامه، وارد فضای پیشرفته‌تری از مشتقات می‌شویم: اختیار معامله (Option). این ابزار پیچیده، به سرمایه‌گذار اجازه می‌دهد تا بدون تعهد به خرید یا فروش، تنها با پرداخت یک حق، در معرض نوسانات دارایی قرار گیرد. در این درس، با اختیار خرید (Call)، اختیار فروش (Put)، ارزش ذاتی، ارزش زمانی و عوامل مؤثر بر قیمت‌گذاری مانند نوسان، نرخ بهره و زمان باقی‌مانده آشنا می‌شویم. همچنین مفاهیم دلتا، گاما، تتا و وگا به‌عنوان معیارهای حساسیت قیمت اختیار نسبت به متغیرهای کلیدی آموزش داده می‌شوند.

و در پایان، به سراغ سوآپ‌ها (Swaps) می‌رویم؛ ابزارهایی که به‌ویژه در بازارهای حرفه‌ای و بین‌بانکی بسیار رایج‌اند. در این درس، با انواع سوآپ نرخ بهره، سوآپ ارزی و سوآپ اعتباری (CDS) آشنا می‌شویم و کاربردهای آن‌ها را در پوشش ریسک نوسانات نرخ بهره، مبادله جریان‌های نقدی، و محافظت در برابر نکول اعتباری بررسی می‌کنیم.

این مجموعه آموزش، به تحلیل‌گر کمک می‌کند تا نه‌تنها مفاهیم فنی ابزارهای مشتقه را درک کند، بلکه بتواند آن‌ها را در کنار سایر دارایی‌ها در پورتفوی بگنجاند، ریسک‌های سیستماتیک و خاص را مدیریت کند و در نهایت به تصمیم‌گیری‌هایی برسد که بر پایه درک دقیق و مدل‌سازی حرفه‌ای بازار بنا شده‌اند.

📌 این سه حوزه پایانی (مدیریت پورتفوی، ابزارهای مشتقه، و تحلیل ابزارهای سرمایه‌ای) نقش مهمی در آماده‌سازی تحلیل‌گر برای فعالیت در موقعیت‌های شغلی پیشرفته در شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های پوشش ریسک، بانک‌های سرمایه‌گذاری و واحدهای مدیریت ریسک ایفا می‌کنند.

ترم تکمیلی: تحلیل اقتصاد کلان

درک اقتصاد کلان برای تحلیل‌گران بازارهای مالی، مدیران پرتفوی، و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای از اهمیت حیاتی برخوردار است. زیرا تصمیم‌های اقتصادی دولت‌ها، بانک‌های مرکزی و نوسانات متغیرهای کلان مانند تورم، نرخ بهره و رشد اقتصادی، به‌شکل مستقیم بر ارزش‌گذاری دارایی‌ها، روند بازارها و استراتژی‌های سرمایه‌گذاری تأثیر می‌گذارد. در این ماژول، طی چند درس پیاپی، با مفاهیم اصلی اقتصاد کلان آشنا می‌شویم و می‌آموزیم چگونه آن‌ها را در تحلیل بازارهای مالی به‌کار بگیریم.

در ابتدا، با ساختار اقتصاد کلان و متغیرهای اصلی آن آشنا می‌شویم. در این مرحله، مفاهیمی نظیر تولید ناخالص داخلی (GDP)، درآمد ملی، اشتغال، بیکاری و تورم معرفی می‌شوند. ما یاد می‌گیریم که این شاخص‌ها چگونه تعریف می‌شوند، چگونه اندازه‌گیری می‌گردند، و چه محدودیت‌هایی دارند. این مفاهیم، ابزار تحلیل سلامت عمومی اقتصاد هستند.

در گام بعد، به بررسی چرخه‌های تجاری (Business Cycles) می‌پردازیم. در این درس، فازهای مختلف چرخه اقتصادی شامل رکود، بهبود، رونق و افول تحلیل می‌شوند و با شاخص‌های مقدم، همزمان و تاخیری اقتصادی آشنا می‌شویم. همچنین نقش سیاست‌های ضدچرخه‌ای در تثبیت نوسانات اقتصادی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سپس وارد بحث تورم و شاخص‌های قیمت می‌شویم. در این بخش، با انواع تورم (کششی، فشاری، ساختاری)، شاخص‌های مختلف قیمت (CPI، PPI، GDP Deflator) و پیامدهای تورم برای مصرف‌کنندگان، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران آشنا می‌شویم. همچنین اثرات تورم انتظاری، تورم واقعی، و انحراف از هدف‌گذاری تورمی بانک مرکزی تحلیل می‌شود.

در ادامه، به مبحث بسیار مهم نقش بانک‌های مرکزی و سیاست پولی وارد می‌شویم. ابتدا می‌آموزیم که پایه پولی، ذخایر بانکی و خلق اعتبار چگونه عمل می‌کنند. سپس سیاست‌های انبساطی و انقباضی، ابزارهای نرخ بهره، عملیات بازار باز و نرخ ذخیره قانونی را بررسی می‌کنیم. همچنین ارتباط میان سیاست پولی و تورم، نرخ ارز و رشد اقتصادی تحلیل می‌شود.

در گام بعد، به بررسی سیاست‌های مالی دولت‌ها می‌پردازیم. در این درس، مفاهیمی مانند بودجه دولت، مخارج عمومی، مالیات‌ها، کسری بودجه و بدهی عمومی مطرح می‌شوند. همچنین تأثیرات سیاست‌های مالی بر تقاضای کل، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، و تورم بررسی می‌گردد.

سپس وارد حوزه اقتصاد بین‌الملل می‌شویم. در این بخش، با مفاهیمی چون تراز پرداخت‌ها، حساب جاری، حساب سرمایه، صادرات و واردات آشنا می‌شویم. همچنین اثرات کسری تراز پرداخت‌ها، تغییرات نرخ ارز و سیاست‌های تجاری بر رشد اقتصادی و بازارهای مالی مورد توجه قرار می‌گیرد.

در ادامه، موضوع نرخ ارز و نظام‌های ارزی بررسی می‌شود. در این درس، مدل‌های تعیین نرخ ارز، نظام‌های ارزی ثابت و شناور، مداخلات ارزی بانک مرکزی و اثرات نوسان نرخ ارز بر تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی معرفی می‌شوند.

و در پایان، به تحلیل هم‌زمان متغیرهای کلان و اثر آن‌ها بر بازارهای مالی می‌پردازیم. در این مرحله، یاد می‌گیریم که چگونه داده‌های اقتصاد کلان را ترکیب کنیم، تحلیل ساختاری انجام دهیم، و با استفاده از سناریوهای اقتصادی، پیش‌بینی‌های عملیاتی برای بازارها و صنایع مختلف ارائه کنیم.

📌 این ماژول، با هدف ایجاد درک تحلیلی و عملی از اقتصاد کلان طراحی شده و به تحلیل‌گران بازار کمک می‌کند تا از سطح صرفاً توصیفی داده‌ها عبور کنند و به توانایی پیش‌بینی روندها، تحلیل اثرات سیاست‌های کلان و ترجمه آن‌ها به استراتژی‌های سرمایه‌گذاری قابل اجرا دست یابند.