صندوق درآمد ثابت چیست؟ سرمایهگذاری مطمئن، پرسود و بدون مالیات!
در دنیای سرمایهگذاری، بسیاری از افراد به دنبال گزینهای مطمئن و کمریسک هستند که علاوه بر حفظ ارزش دارایی، سودی مناسب و بالاتر از سپردههای بانکی داشته باشد. تورم، نوسانات اقتصادی و عدم قطعیت در بازارهای مالی موجب شده است که سرمایهگذاران ریسکگریز به دنبال راهکاری باشند که ضمن حفظ اصل سرمایه، بازدهی معقولی را نیز برایشان فراهم کند.
صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت یکی از بهترین گزینهها برای این گروه از سرمایهگذاران است. این صندوقها به دلیل داشتن ترکیب داراییهای مطمئن، سوددهی پایدار و نقدشوندگی بالا، بهعنوان یکی از محبوبترین ابزارهای مالی شناخته میشوند. در این مقاله از آکادمی آیپاسارگاد، شما در کنار آشنایی کامل با این صندوقها، با نکات مهمی مثل نحوه عملکرد، مزایا و معایب، و چگونگی انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت آشنا خواهید شد.
صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوق سرمایهگذاری درآمد ثابت یکی از انواع صندوقهای سرمایهگذاری مشترک است که بخش عمدهای از دارایی خود را در ابزارهای مالی کمریسک، مانند اوراق بدهی، سپردههای بانکی و سایر اوراق با درآمد ثابت، سرمایهگذاری میکند. هدف اصلی این صندوقها ارائه سودی پایدار و مطمئن به سرمایهگذاران، با ریسکی در حد سپردههای بانکی است.
این صندوقها معمولاً در داراییهایی مانند اوراق مشارکت، اسناد خزانه دولتی، سپردههای بانکی و اوراق بدهی منتشرشده توسط شرکتهای معتبر سرمایهگذاری میکنند. اوراق مشارکت و اسناد خزانه دولتی از جمله ابزارهای کمریسکی هستند که دولت یا نهادهای معتبر منتشر میکنند و سود نسبتاً مشخصی دارند. همچنین، بخشی از سرمایه این صندوقها به سپردههای بانکی اختصاص داده میشود که بازدهی مشخص و تضمینشدهای دارند.
یکی از دلایل اصلی که صندوقهای درآمد ثابت میتوانند سودی بالاتر از بانک ارائه دهند، ترکیب متنوع داراییهای آنها است. مدیران این صندوقها با بررسی شرایط اقتصادی و بازارهای مالی، ترکیب داراییها را بهینه میکنند تا بازدهی بیشتری کسب شود. همچنین، بخشی از دارایی این صندوقها در اوراق بدهی شرکتهای بزرگ سرمایهگذاری میشود که معمولاً نرخ سود بالاتری نسبت به سپردههای بانکی دارند.
علاوه بر این، چون این صندوقها امکان سرمایهگذاری در ابزارهای مختلف را دارند، میتوانند فرصتهای سودآورتر را شناسایی کرده و از آنها بهره ببرند. این موضوع باعث میشود که میزان سود پرداختی این صندوقها معمولاً از سپردههای بانکی بیشتر باشد. سرمایهگذاری بخش کوچکی از داراییهای صندوق در سهام در زمانهای مناسب نیز میتواند به سودآوری بیشتر این صندوقها نسبت به سپرده بانکی کمک کند.
با این حال، سود صندوقهای درآمد ثابت بهصورت قطعی یک عدد ثابت نیست، بلکه با توجه به شرایط اقتصاد کلان و تصمیمات مدیریتی صندوق تغییر میکند. نرخ بهره، سیاستهای پولی بانک مرکزی و وضعیت اقتصادی کشور ازجمله عواملی هستند که بر بازدهی این صندوقها تأثیر میگذارند.
البته، با توجه به نوع داراییهایی که این صندوقها در آن سرمایهگذاری میکنند، میزان نوسان سود آنها بسیار کم بوده و در مقایسه با سایر ابزارهای سرمایهگذاری، گزینهای مطمئنتر محسوب میشوند. به همین دلیل، این صندوقها برای افرادی که به دنبال یک سرمایهگذاری کمریسک با سودی بیشتر از بانک هستند، بهترین گزینه سرمایهگذاری است.

انواع صندوق درآمد ثابت چیست؟
صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت را میتوان بر اساس معیارهای مختلفی مانند ترکیب داراییها، نحوه تقسیم سود و نحوه معامله دستهبندی کرد. شناخت این دستهبندیها به سرمایهگذاران کمک میکند تا بتوانند گزینهای را انتخاب کنند که بیشترین تطابق را با اهداف مالی آنها داشته باشد.
انواع صندوق درآمد ثابت از منظر ترکیب دارایی
یکی از مهمترین معیارهای دستهبندی صندوقهای درآمد ثابت، ترکیب داراییهای آنها است. این صندوقها بر اساس میزان سرمایهگذاری در اوراق با درآمد ثابت، سپردههای بانکی و میزان اندک سهام به دو نوع کلی صندوقهای «عادی» و «نوع دوم» تقسیم میشوند. این دو دسته تفاوتهایی در نحوه تخصیص داراییها دارند که بر ویژگیهای ریسک و بازدهی آنها تأثیر میگذارد.
صندوقهای درآمد ثابت عادی با تمرکز بر سرمایهگذاری در ابزارهای کمریسک، حداقل 85 درصد از داراییهای خود را به اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپردههای بانکی اختصاص میدهند. این صندوقها در تلاش هستند تا با سرمایهگذاری در این نوع داراییها، بازدهی پایدار و قابل پیشبینی را برای سرمایهگذاران فراهم کنند.
علاوه بر این، مدیران این صندوقها مجاز هستند تا تا 10 درصد از داراییهای صندوق را در صندوقهای سرمایهگذاری دیگر یا حتی در سهام، حق تقدم سهام و اوراق اختیار معامله سرمایهگذاری کنند. این ویژگی باعث میشود که صندوقهای درآمد ثابت عادی کمی انعطافپذیرتر باشند و بتوانند در صورت لزوم از فرصتهای سودآورتر بهرهبرداری کنند، اما ریسک سرمایهگذاری در این صندوقها همچنان پایین باقی میماند.
صندوقهای درآمد ثابت نوع دوم نسبت به نوع اول، رویکردی حتی محتاطانهتر دارند. در این صندوقها، حداقل 90 درصد از ترکیب داراییها به اوراق بهادار با درآمد ثابت، گواهی سپرده بانکی و سپردههای بانکی اختصاص مییابد. در این صندوقها، مدیران صندوق مجاز هستند تا فقط 5 درصد از داراییها را در سهام، حق تقدم سهام و اوراق اختیار معامله سرمایهگذاری کنند.
همچنین، این صندوقها میتوانند حداکثر 5 درصد از داراییهای خود را در واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری دیگر سرمایهگذاری کنند. این نوع صندوقها برای سرمایهگذاران ریسکگریز مناسبتر هستند، زیرا تمرکز بیشتری بر روی داراییهای با درآمد ثابت و کمریسک دارند. در نهایت، انتخاب بین این دو نوع صندوق بستگی به استراتژی سرمایهگذاری فرد و میزان ریسکپذیری او دارد.
انواع صندوق درآمد ثابت از نظر نحوه توزیع سود
صندوقهای درآمد ثابت را میتوان بر اساس نحوه توزیع سود نیز دستهبندی کرد. برخی از این صندوقها بهصورت دورهای سود پرداخت میکنند. در این مدل، صندوق در بازههای زمانی مشخص مانند ماهانه، سهماهه یا ششماهه سود را بین سرمایهگذاران توزیع کرده و بهحساب آنها واریز میکند. این مدل برای سرمایهگذارانی که به دنبال دریافت سود منظم از سرمایهگذاری خود هستند، مناسب است.
دسته دیگر، صندوقهایی هستند که سود دورهای پرداخت نمیکنند، بلکه سود روزانه آنها به قیمت هر واحد سرمایهگذاری اضافه میشود. در این مدل، سرمایهگذار میتواند در هر زمان که بخواهد با فروش واحدهای خود، سود حاصل را دریافت کند. این نوع صندوقها معمولاً بازدهی تجمیعی بیشتری دارند، زیرا سود بهصورت مرکب به اصل سرمایه اضافه میشود.
انواع صندوق درآمد ثابت از نظر نحوه معامله
صندوقهای درآمد ثابت از نظر نحوه معامله نیز به دو دسته کلی صندوقهای صدور و ابطالی و صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) تقسیم میشوند.
صندوقهای صدور و ابطالی به این شکل عمل میکنند که سرمایهگذاران برای خرید و فروش واحدهای سرمایهگذاری باید از طریق وبسایت یا سامانههای اختصاصی مدیریت صندوق اقدام کنند. قیمت واحدهای این صندوقها بر اساس ارزش خالص دارایی (NAV) محاسبه میشود و سرمایهگذاران پس از ثبت درخواست خرید یا فروش، معمولاً یک تا دو روز کاری بعد وجه خود را دریافت میکنند.
صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) بر خلاف نوع قبلی، در بازار سرمایه و از طریق سامانههای معاملاتی بورس خریدوفروش میشوند. این مدل از صندوقها نقدشوندگی بالاتری دارند، زیرا سرمایهگذاران میتوانند در ساعات معاملات بازار سرمایه، همانند خریدوفروش سهام، اقدام به معامله واحدهای صندوق کنند. قیمت این صندوقها ممکن است تحت تأثیر عرضه و تقاضای بازار تغییر کند، اما معمولاً به ارزش خالص دارایی آنها نزدیک است.
نحوه محاسبه سود صندوق درآمد ثابت
سود سرمایهگذاران در صندوقهای درآمد ثابت از چند عامل مختلف تأثیر میگیرد و محاسبه آن معمولاً از طریق ارزش خالص دارایی (NAV) و تغییرات در ترکیب داراییهای صندوق انجام میشود. بهطور کلی، در میزان سود یک صندوق درآمد ثابت، علاوه بر نرخ بهره اوراق با درآمد ثابت، میزان تغییرات در بازارهای مالی و عملکرد مدیران صندوق نیز تأثیرگذار است.
ارزش خالص دارایی (NAV) معیاری برای محاسبه ارزش هر واحد از صندوق است، که بهطور روزانه محاسبه میشود و بر اساس آن، سرمایهگذاران میتوانند از تغییرات قیمت واحدهای صندوق مطلع شوند. در صندوقهای درآمد ثابت، سود حاصل از سرمایهگذاری در اوراق با درآمد ثابت و دیگر داراییها بهصورت روزانه محاسبه میشود و به ارزش واحدهای صندوق اضافه میشود.
اگر صندوق دورهای برای توزیع سود نداشته باشد، سود بهصورت روزانه به قیمت واحدها افزوده میشود و سرمایهگذاران میتوانند با فروش واحدهای خود از این سود بهرهمند شوند. در صورتی که صندوق توزیع سود داشته باشد، در بازه زمانی مورد نظر، هر روز قیمت واحدهای صندوق با NAV تغییر میکند و در روز انتهایی بازه زمانی، سود صندوق به حساب سرمایهگذار واریز شده و سرمایهگذاری برای بازه بعدی با اصل مبلغ سرمایهگذاری ادامه پیدا میکند.
در بسیاری از صندوقهای درآمد ثابت از مفهومی به اسم «نرخ ذخیره» (Reserve Rate) بهمنظور پوشش ریسکهای احتمالی و افزایش ثبات صندوق در برابر نوسانات بازار استفاده میشود. در واقع این نرخ، به درصدی از دارایی صندوق اشاره دارد که بهعنوان ذخیره در صندوق نگهداری میشود تا در صورت وقوع ریسکهای غیرمنتظره، از آن برای پرداخت سود به سرمایهگذاران استفاده شود. نرخ ذخیره در هر صندوق متفاوت است و معمولاً در اساسنامه یا گزارشهای سالانه صندوقها اعلام میشود.
نکته مهم دیگر در نحوه محاسبه سود صندوقهای درآمد ثابت توجه به مفهوم نرخ شکست است. صندوقهای درآمد ثابت ETF و بسیاری از صندوقهای درآمدثابت صدور و ابطالی نرخ شکست ندارند و سود هر سرمایهگذار بدون توجه به بازه زمانی سرمایهگذاری مشخص میشود. در برخی از صندوقهای با بازه زمانی توزیع شود، برداشت سرمایه قبل از اتمام بازاره مشمول نرخ شکست میشود و درصد کمی از سود کلی کم میگردد.

بهترین صندوق درآمد ثابت کدام است؟
انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت به عوامل متعددی بستگی دارد و نمیتوان بهطور قطعی یک صندوق خاص را برای همیشه بهعنوان بهترین گزینه معرفی کرد. صندوقی که امروز عملکرد مطلوبی دارد، ممکن است در آینده با تغییرات بازار، جایگاه خود را از دست بدهد. در ادامه، برخی از مهمترین معیارهای انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت را بررسی میکنیم تا با بررسی آنها بتوانید صندوق مناسب را برای سرمایهگذاری در بازههای زمانی مختلف پیدا کنید.
بازده اخیر صندوق
یکی از مهمترین معیارها در بررسی یک صندوق درآمد ثابت، میزان سودی است که در دورههای اخیر به سرمایهگذاران خود پرداخت کرده است. این سود معمولاً بهصورت روزانه یا ماهانه اعلام میشود و میتوان آن را در گزارشهای رسمی صندوقها مشاهده کرد. هرچند نباید تنها به آخرین سود پرداختی توجه کرد، اما این معیار میتواند نشاندهنده عملکرد اخیر صندوق باشد.
بازده صندوق در ماههای گذشته
بررسی روند سودآوری یک صندوق در چند ماه گذشته، دیدگاه بهتری درباره ثبات و پایداری عملکرد آن ارائه میدهد. صندوقهایی که سود آنها در بازههای زمانی مختلف نوسان زیادی ندارد و همواره بازدهی مناسبی داشتهاند، گزینههای مطمئنتری برای سرمایهگذاری هستند. برای بررسی این معیار، میتوان به گزارشهای ماهانه صندوق مراجعه کرد و روند بازدهی آن را با سایر گزینهها مقایسه نمود.
نقدشوندگی
یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب یک صندوق درآمد ثابت، میزان نقدشوندگی آن است. نقدشوندگی به این معناست که سرمایهگذار در چه مدت زمانی میتواند سرمایه خود را از صندوق خارج کند. صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF) معمولاً نقدشوندگی بالایی دارند، زیرا خرید و فروش واحدهای آنها از طریق بازار بورس انجام میشود. صندوقهای صدور و ابطالی نیز بسته به مدیر صندوق میتواند نقدشوندگی بالا یا پایین داشته باشد.
نرخ ذخیره
نرخ ذخیره یکی دیگر از معیارهای مهم برای بررسی یک صندوق است. این نرخ نشان میدهد که چه مقدار از سود صندوق برای ایجاد ثبات و مقابله با نوسانات احتمالی ذخیره میشود. صندوقهایی که نرخ ذخیره مناسبی دارند، در برابر تغییرات بازار مقاومتر هستند و احتمال کاهش شدید سود آنها کمتر است. معمولاً اطلاعات مربوط به نرخ ذخیره در گزارشهای مدیریتی و اساسنامه صندوقها قابل مشاهده است.
ارزش کل صندوق
ارزش کل داراییهای یک صندوق نیز میتواند معیار مهمی برای انتخاب باشد. صندوقهایی که ارزش دارایی بالاتری دارند، معمولاً مدیریت حرفهایتری داشته و در برابر نوسانات بازار ثبات بیشتری دارند. همچنین، این صندوقها اغلب به دلیل حجم سرمایهگذاری بیشتر، توانایی خرید اوراق بهادار با نرخهای بهتر را دارند که میتواند به افزایش سودآوری آنها کمک کند.
مزایای سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت
سرمایهگذاری در صندوقهای درآمد ثابت به دلیل ویژگیهای خاص خود، برای بسیاری از افراد بهویژه سرمایهگذاران ریسکگریز، گزینهای جذاب محسوب میشود. مهمترین مزایای سرمایهگذاری در صندوق درآمد ثابت به صورت زیر است.
- سود بالاتر از سپردههای بانکی: یکی از اصلیترین مزایای این صندوقها، سودی است که معمولاً بالاتر از نرخ سود سپردههای بانکی ارائه میدهند. از آنجایی که بخش عمده دارایی این صندوقها در اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایهگذاری میشود، امکان کسب بازدهی بیشتر نسبت به بانک وجود دارد.
- مدیریت حرفهای داراییها: صندوقهای درآمد ثابت توسط تیمهای مدیریت دارایی حرفهای اداره میشوند که با تحلیل شرایط اقتصادی، نرخ بهره و فرصتهای سرمایهگذاری، بهترین تصمیمها را برای افزایش بازدهی میگیرند.
- نقدشوندگی بالا: بسیاری از صندوقهای درآمد ثابت، بهویژه صندوقهای قابل معامله در بورس (ETF)، دارای نقدشوندگی بالایی هستند و سرمایهگذاران میتوانند در هر زمان اقدام به خرید یا فروش واحدهای خود کنند.
- تنوع در نحوه پرداخت سود: برخی از صندوقهای درآمد ثابت سود دورهای پرداخت میکنند، درحالیکه برخی دیگر سود را به ارزش واحدهای سرمایهگذاری اضافه کرده و سرمایهگذار میتواند با فروش واحدهای خود از آن بهرهمند شود.
- معافیت مالیاتی: برخلاف بسیاری از روشهای سرمایهگذاری دیگر، سود حاصل از سرمایهگذاری در صندوقهای درآمد ثابت مشمول مالیات نمیشود. این موضوع میتواند در بلندمدت تأثیر مثبتی بر بازدهی سرمایهگذاری داشته باشد.
معایب سرمایهگذاری در صندوقهای درآمد ثابت
علیرغم تمام مزایایی که صندوقهای درآمد ثابت دارند، باید توجه داشت که این صندوقها نیز دارای معایبی هستند. به عنوان مثال، سود این صندوقها همواره یک عدد ثابت نیست و براساس شرایط اقتصاد و نحوه مدیریت صندوق تغییر میکند و در شرایط تورمی هم ممکن است بازدهی آنها نتواند از کاهش ارزش پول جلوگیری کند. مهمترین معایب صندوق درآمد ثابت را میتوان در موارد زیر خلاصه کرد.
- احتمال تغییر در میزان سود: هرچند این صندوقها سودی نسبتاً پایدار دارند، اما میزان دقیق آن ثابت نیست و بسته به شرایط اقتصادی، تغییرات نرخ بهره و تصمیمات مدیریتی ممکن است دستخوش نوسان شود.
- بازدهی کمتر نسبت به بازار سهام: در مقایسه با سرمایهگذاری در بازار سهام، بازدهی صندوقهای درآمد ثابت در شرایط روبهرشد بازار پایینتر است.
- ریسک تورمی: با توجه به نرخ تورم، ممکن است در برخی دورهها سود حاصل از این صندوقها نتواند قدرت خرید سرمایهگذار را حفظ کند. بهویژه در دورههایی که تورم افزایش چشمگیری دارد، سود این صندوقها ممکن است کمتر از رشد هزینههای زندگی باشد.
لیست صندوق های درآمد ثابت
برای مشاهده لیست صندوقهای درآمد ثابت میتوانید به سایت فیپیران مراجعه کنید. این سایت فهرست تمامی صندوقهای سرمایهگذاری را به همراه اطلاعاتی در مورد سوددهی و وضعیت بازدهی آنها ارائه میکند. با مراجعه به این سایت و استفاده از فیلترهای موجود میتوانید صندوقهای درآمد ثابت را از دیگر صندوقها جدا کنید.
همچنین این امکان وجود دارد که صندوقهای با توزیع سود را از سایر صندوقها جدا کرد و از بین همه صندوقها آنهایی که بیشترین بازدهی را در بازارههای زمانی معین داشتهاند جدا کرد. با استفاده از قابلیتهای این سایت شما میتوانید بسیاری از معیارهای مطرح شده در بحش بهترین صندوق درآمد ثابت را بررسی کنید.

صندوقهای سرمایهگذاری گروه بازار سرمایه پاسارگاد
دو صندوق درآمد ثابت «صندوق هزاره سوم پاد» و «پاسارگاد» از جمله بهترین صندوقهای سرمایهگذاری درآمد ثابت هستند که توسط گروه خدمات بازار سرمایه پاسارگاد مدیریت میشوند. صندوق هزاره سوم پاد، از نوع صدور و ابطالی با توزیع سود ماهانه است. ارزش داراییهای این صندوق به 10 هزار میلیارد تومان رسیده و در پنج ماه گذشته سود سالیانه محقق شده آن 28 درصد (سود موثر سالیانه در صورت سرمایهگذاری مجدد 31.88 درصد) بوده است.
در مقابل، صندوق درآمد ثابت پاسارگاد با نماد «پاسارگاد» از نوع قابل معامله در بورس (ETF) بوده و پذیرهنویسی آن در آذر-دی سال 1403 انجام شده است. این صندوق بدون توزیع سود است و سود حاصل از سرمایهگذاری روزانه به ارزش واحدها اضافه میشود. سود سالانه در نظرگرفته شده برای این صندوق 33 درصد است که نرخی رقابتی در بازار به شما میرود.
برای خرید واحدهای این دو صندوق و سرمایهگذاری در آنها کاربران میتواند در سامانه سرمایهگذاری آیپاسارگاد ثبت نام کرده و ببه میزان مبلغ مورد نظر خود سرمایهگذاری انجام دهند. همچنیین، امکان خرید واحدهای صندوق پاسارگاد از طریق سامانه معاملاتی کارگزاری پاسارگاد و دیگر کارگزاریهای معتبر نیز برای سرمایهگذاران وجود دارد.
جمعبندی
در این مقاله، سوال صندوق درآمد ثابت چیست با بررسی مفهوم این صندوق، ابزارهای سرمایهگذاری آن، نحوه دسترسی به فهرست آنها، روش انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت و مزایا و معایب صندوقهای درآمد ثابت پاسخ داده شد. در نهایت صندوقهای درآمد ثابت «پاسارگاد» و « هزاره سوم پاد» به عنوان دو نمونه از پرسودترین صندوق های در آمد ثابت تحت مدیریت گروه خدمالت بازار سرمایه پاسارگاد معرفی شدند.
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟
ارسال دیدگاه